Iedereen heeft een ‘guilty pleasure’. Ik heb er verschillende. Door de loop der tijd zal de oplettende lezer die wel ontdekken. Dus laat ik maar meteen met de eerste uit de kast komen: ik ben een Trekkie. U leest het goed. Ik ben een grote fan van Star Trek. En dat al vanaf mijn jeugd. Laat captain Kirk of captain Picard maar hun avonturen beleven. Ik ben erbij!
En dat laatste is nog waar ook. Afgelopen maand mocht ik (dank aan de versoepeling van de corona-regels) afreizen naar Florida om vanuit daar met 3.000 andere Trekkies een cruise te maken door de Caraïben. En natuurlijk de nodige acteurs en andere notabelen die meegingen. To boldly go where no one has gone before. Dat was het zeker.
De Star Trek-liefhebber weet dat de series allemaal zijn gebaseerd op een toekomstvisie. En die spreekt mij wel aan. Mensen werken omdat ze het leuk vinden. Geld is afgeschaft want we hebben de ‘replicator’. Maar ook is duidelijk dat vanaf het begin van de series in de jaren ’60 visionairs betrokken waren bij de serie. Los van het hoge wetenschappelijke gehalte van de verschillende afleveringen (natuurkundig klopt het doorgaans) zijn ook de attributen visionair. Want de communicator lijkt veel op de mobiele telefoon, de gebruikte pads lijken veel op de huidige iPads en zo kan ik wel doorgaan. En inmiddels is ook de hypospray geen toekomstmuziek meer.
Helaas moet ik in mijn medezeggenschapspraktijk regelmatig node constateren dat het aan visie binnen ondernemersland ontbreekt. Veel day-to-day business, waarbij de vraag ‘waar staan we over 5 jaren’ niet wordt gesteld. En dat is jammer. Want je moet vooruit kijken! Wellicht dat deze benadering ook wordt ingezet door de kpi-/bonusstructuur die binnen organisaties wordt gehanteerd. Een langetermijnvisie wordt niet gewaardeerd. Het gaat om korte termijn winst en het tevreden houden van de aandeelhouder. Dat geldt overigens ook binnen het publieke domein. Ook daar regeert het beleid tot aan de nieuwe verkiezingen en het vraagstuk hoe de pers naar de besluitvorming gaat kijken.
Hier komt ook de rol van de ondernemingsraad om de hoek kijken. Hoeveel ondernemingsraden kijken niet verder dan 6 maanden vooruit? Ik doel dan op het zogenoemde artikel 24-overleg, dat halfjaarlijks zou moeten plaatsvinden. Ik schrijf dan ook expres zou moeten, omdat het mijn ervaring is dat ook dit niet altijd wordt gehaald (laat staan in bijzijn van aandeel-/toezichthouder).
Het zou de ondernemingsraad sieren om juist de lange termijn visie op de kaart te zetten. Gewoon om ernaar te vragen. We hebben het dan niet eens over vragen in het kader van een adviesaanvraag e.d.. Maar vaak leidt dit wel tot een benen-op-tafel sessie om gezamenlijk met management hiernaar te kijken. En wellicht ook wel breder met meer mensen. Vragen die dan aan de orde kunnen komen:
- Wat doet de markt?
- Welke ontwikkelingen zien we in de markt (digitalisering)?
- Moeten we inspelen op de ontwikkelingen rondom milieu, energie e.d.?
- Hoe wordt de organisatie geleid?
- Is onze organisatie levensvatbaar?
En zo kan ik nog wel doorgaan.
Dergelijke sessies kunnen leiden tot een bredere visie en begrip rondom de besluitvorming die moet worden genomen. Nieuwe inzichten en dat is een verrijken.
Live long and prosper
Steven Jellinghaus
Medezeggenschapsadvocaat De Voort advocaten|mediators en universitair docent Tilburg University
iDeal