Als je vraagt waar iemand aan denkt bij het begrip ‘AI’, dan is de kans groot dat die persoon ‘ChatGPT’ zegt. ‘Het is een enorme hype en veel mensen hebben het gevoel dat ze er iets mee moeten’, vertelt Maaike Visser, data scientist bij Sdu. ‘Ze willen niet de boot missen. Maar het is belangrijk dat je eerst weet wat AI en GenAI nu echt zijn.’ Dat legt ze in deze blogpost uit.
Het was november 2022 toen ChatGPT op de markt verscheen. De media besteedden er volop aandacht aan en binnen de kortste keren werd het bekend en populair. ‘Vanaf dat moment werd AI ineens groot, maar het is eigenlijk al heel lang in ontwikkeling’, legt Maaike uit. ‘Het probleem is dat bij het grote publiek kunstmatige intelligentie nog steeds een onbekend begrip is. Ze kennen wel de term, maar weten niet wat het concreet inhoudt. Sommigen denken bijvoorbeeld dat we al in de fase zitten waarop AI zelf kan nadenken.’ Maar de realiteit is volgens Maaike anders. ‘We zitten niet op het niveau waar computers slimmer zijn dan de mens. De computermodellen moeten namelijk eerst nog ontworpen en getraind worden door mensen.’
AI: het is al overal
Volgens Maaike komen we AI wel al volop tegen in het dagelijkse leven. Van nummerbordherkenning in parkeergarages tot aanbevelingen op webshops meeewanneer je daar eerder iets hebt gekocht. ‘Maar ook wanneer Spotify een voor jou nog onbekend nummer kiest op basis van wat je eerder hebt geluisterd. We gebruiken AI dus eigenlijk al hartstikke veel, maar beseffen niet altijd dat het dan om AI gaat. Die technologie om onder andere deze patronen te ontdekken, wordt gemaakt door een computer te trainen. Dat heet machine learning. En daar heb je data voor nodig. Hoe meer data je hebt, hoe beter je AI-model wordt.’
Verschil AI en GenAI
Hoe zit dat dan met bijvoorbeeld ChatGPT? Maaike: ‘In feite is ChatGPT een vorm van Natural Language Processing (NLP). NLP zijn eigenlijk alle soorten AI die zich bezighouden met het verwerken, genereren en transformeren van geschreven tekst.’ Die informatie haalt ChatGPT uit andere tekstuele bronnen. Maar bij ChatGPT gaat het verder dan dat: ook GenAI (generatieve AI) wordt toegepast. ‘Met GenAI-techniek voorspelt het AI-model welke woorden passen bij de eerder ingevoerde tekst. Om vervolgens een nieuwe tekst te creëren. Dat is het grote verschil tussen AI en GenAI: bij GenAI wordt er iets nieuws gemaakt. Bij ChatGPT neemt dat vaak de norm aan van vraag-antwoord. Welke tekst het meest logisch is, baseert het model op miljoenen eerdere voorbeelden die het gezien heeft.’
AI bij Sdu
Aangezien de verwachtingen zijn dat AI steeds meer zal worden ingezet als hulpmiddel om goed advies te geven, gaat Sdu ook mee met de laatste ontwikkelingen op AI-gebied. Binnenkort kunnen klanten die werken met wet- en regelgeving namelijk gebruikmaken van een nieuwe AI-tool. ‘Zie het als een vraag die je stelt, net als aan ChatGPT.’ Maar er is volgens Maaike een belangrijk verschil. ChatGPT maakt gebruik van openbare bronnen en er staat ook geen bron vermeld bij het antwoord. ‘Onze tool put daarentegen uit publieke, maar ook uit interne bronnen, zoals onze eigen Sdu-database. Het voordeel hiervan is dat deze informatie al geverifieerd is. En de bron staat er ook bij.’
Hoe Maaike en haar collega’s GenAI gebruiken bij deze tool? ‘We gebruiken het om te interpreteren wat de gebruiker waarschijnlijk wil vragen. Met andere woorden: wat wil de gebruiker nu eigenlijk? Is het een concreet geformuleerde vraag zoals: ‘wanneer mag ik een werknemer ontslaan op staande voet?’ Of is het breder met alleen maar zoektermen als: ‘werknemer ontslaan staande voet?’ Dan onderzoeken we eerst welke vraag hier waarschijnlijk onder zit. Daar zoeken we de juiste informatie bij en van die stukjes informatie maken we één geheel. Dat doen we met een model dat getraind is op heel veel data.’ Dat model kent de patronen in menselijke taal en kan zo voorspellen welk antwoord de gebruiker nodig heeft. Maaike: ‘Het fijne is dat dat antwoord zo wordt verwoord alsof een mens het zou zeggen, waardoor de gebruiker het ook sneller begrijpt. En dat is uiteindelijk het doel.’
Stapje terug
Denk je nu: ik wil ook AI toepassen in mijn werkzaamheden, maar ik weet echt niet waar ik moet beginnen? ‘Dat is niet zo gek’, lacht Maaike. Haar boodschap: doe eerst een stapje terug. ‘Je hoeft echt niet direct een groot AI-model te bouwen. Ga eerst nadenken over welke taak je met AI zou willen uitvoeren. Het moet van toegevoegde waarde zijn voor jouw werk of vakgebied. Dus waar kan AI je werkzaamheden in versterken of helpen? Ga er niet mee aan de slag omdat je het gevoel hebt dat je nu met AI bezig móet zijn. Pas als je een duidelijke wens voor ogen hebt, komt daarna de vraag wat je de daarvoor nodig hebt.’
Meer lezen over AI? |
iDeal