More from 'Hans Hautvast'

Een lid van de ondernemingsraad wilde graag een onderwerp op de agenda van de overlegvergadering plaatsen. Zijn voorzitter vond dat geen goed idee en daarmee was de kous af: het punt kwam niet op de agenda. Een incident wellicht, maar het roept wel de vraag op welke positie een lid van de OR heeft, als individu ten opzichte van het collectief.

Het lidmaatschap van een ondernemingsraad is lang niet altijd een taak die respect afdwingt. Terwijl mijn indruk is dat in bestuurskamers steeds meer aandacht is voor de rol die een OR dient te spelen in besluitvormingsprocessen, hoor ik toch ook regelmatig dat er op de werkvloer nauwelijks animo is voor het werk dat OR’s doen. De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft de wettelijke taak om de medezeggenschap in ondernemingen te bevorderen en dat doet ze sinds een aantal jaren met verve. In de jongste editie van de email-nieuwsbrief wordt aandacht besteed aan OR-platforms. Het is een interessante ontwikkeling, die meer aandacht verdient.

Ondernemingsraden lijken terughoudend om naar de rechter te stappen bij een verschil van inzicht over of een vermeende ontduiking van de eigen bedrijfsregels. Om over een verschil van interpretatie van de wet op de ondernemingsraden nog maar te zwijgen. Kan dat anders?

Een uitspraak van de Hoge Raad tilt het stikstofprobleem waar Nederland al ruim vijftig jaar mee kampt naar een nieuw niveau: waar de hoop van boeren tot nu toe was gevestigd op innovatie, daar stelt de Hoge Raad broodnuchter: best, die innovatie, maar bewijs eerst maar eens dat het werkt! Een stelling die we ook in ondernemingen vaak tegenkomen: de ondernemer wil een nieuwe productiemethode of hulpmiddel introduceren en de OR stribbelt een beetje tegen, omdat hij voorziet dat het toch niet allemaal zo rooskleurig gaat werken als de bestuurder het voorstelt. Maar ja, als puntje bij paaltje komt, zet bestuurder toch gewoon door. Is daar nou niet iets aan te doen?

Via het instemmingsrecht heeft de OR wel een stem in de arbeidsvoorwaardenvorming, maar alleen als de cao dat toelaat en dan nog ook nog alleen maar bij bepaalde, met naam genoemde, regelingen. Nu is er per 1 augustus een wet van kracht: De ‘Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden’. Het is een wet die de werkgever verplicht tot meer transparantie en voorspelbaarheid.

Het instemmingsrecht van de OR is nogal eens onderwerp van misverstand tussen ondernemer en ondernemingsraad. De complicaties zijn vaak een gevolg van wat wel genoemd wordt het primaat van de cao: als een bepaalde regeling al in een cao is gevat, dan vervalt het instemmingsrecht van de OR. Maar ongeveer een kwart van de Nederlandse werknemers valt niet onder een cao, en dat aantal stijgt, volgens cijfers van het CBS.

Van een veel op gemeenteraadsverkiezingen lijkend lijstenstelsel, ontwikkelden de verkiezingen voor de OR de afgelopen 70 jaren zich tot een persoonlijke voorkeurstem voor kandidaten van eigen keuze: het personenstelsel. De ondertoon in deze ontwikkeling was vooral om de gekozen OR meer te laten leven bij de collega’s. Doordat mensen zich eerder kandidaat durfden te stellen en doordat collega’s massaler gingen stemmen. Helaas lijkt het erop dat de verkiezingen nog altijd niet leven bij de achterban. Is er een manier om het tij te keren?

De gemeenteraadsverkiezingen liggen alweer een paar weken achter ons en op dit moment is de vorming van nieuwe colleges van B&W nog overal in volle gang. Opvallend was de lage opkomst: slechts de helft van de kiezers heeft gestemd. Ook ondernemingsraden kampen immers vaak met een lage opkomst bij hun verkiezingen. Valt daar wat aan te doen?

Onze digitale infrastructuur is inmiddels kostbaarder en kwetsbaarder dan de fysieke en vijandelijke hackers hebben het daar in toenemende mate op voorzien. Overheidsorganisaties, militaire en logistieke centra en belangrijke ondernemingen kunnen elk moment doelwit zijn van een criminele hack, al dan niet vanuit Rusland aangestuurd. Hoe veilig zijn al onze systemen? En welke rol kan de ondernemingsraad hierbij spelen?

Wat vrouwen op straat vaak overkomt, zogenaamd door straatschoffies en onaangepasten, blijkt op veel werkvloeren, wellicht in ‘beschaafder’ taalgebruik, gewoon door leidinggevenden en collega’s als geaccepteerde bejegening te worden beschouwd. En terwijl de trap altijd van bovenaf moet worden schoongeveegd (en dus de directie hierin het voortouw moet nemen) ligt hier ook een taak voor de ondernemingsraad. De vraag is alleen: welke?