Fiscaal Recht

De lezer van NTFR zal het niet zijn ontgaan dat wij er de laatste jaren een nieuw fenomeen bij hebben: mensen die in gele hesjes protesteren. Vooral Parijs heeft er last van. Het gaat vaak om grote groepen demonstrerende mensen die het verkeer behoorlijk hinderen. Dat is nog tot daaraan toe; het hoort als het ware bij een gezonde democratie.
De Hoge Raad wijst vele arresten ongemotiveerd af met toepassing van art. 80a of 81 Wet RO. Maar wat betekent een dergelijk arrest voor het gezag van de Hoge Raad en voor het gemoed van de klager?

Het gaat in de Starbuckszaken niet alleen om de zakelijkheid van de transfer pricing, maar ook en vooral om de vraag wie binnen de EU gaat over de vaststelling van de uitgangspunten van een belastingstelsel. Is dat de Commissie, het HvJ, of nog altijd de lidstaten? De zaak Starbucks gaat over de bevoegdheidsverdeling tussen de lidstaten en de Unie, en over de rechtsstatelijke vraag wie de regels bepaalt. De indruk van prof. mr. dr. M.F. de Wilde is dat in het belastingdebat de rechtsstatelijkheid van belastingmaatregelen soms wat uit het oog wordt verloren. Dit, terwijl het juist belangrijk is dit scherp voor ogen te houden.

De mens is langer dood dan levend. Dit realiseren wij ons weer als we constateren dat 2019 niet alleen het jaar is van Rembrandt, maar ook van Leonardo da Vinci. De eerste meester is 350 jaar dood en de tweede alleskunner maar liefst 500 jaar, terwijl zij desondanks nog nadrukkelijk in onze maatschappij voortleven. Niet overal is overigens bekend dat de voorvaderen van Leonardo notarissen waren, deskundigen op het gebied van het ‘schenken en erven’ derhalve, het onderwerp van deze Opinie van prof. mr. dr. B.M.E.M. Schols. Een rechtsgebied waarin de ontwikkelingen nog steeds in hoog tempo doorgaan, niet zelden door allerlei fiscale prikkels. In deze bijdrage een beknopte stand van zaken.

Zoals vrijwel niemand die zich met de vennootschapsbelasting bezighoudt zal zijn ontgaan, is het fiscale-eenheidsregime uitgebreid met spoedreparatiemaatregelen. Volgens mr. G.C. van der Burgt staat de opvatting van prof. dr. O.C.R. Marres (NTFR 2019/2078) over de problematiek van onderlinge vordering- en schuldverhouding tussen fiscale-eenheidsmaatschappijen (interne leningen) en de toepassing van art. 10a. echter op gespannen voet met de wettekst en wetsgeschiedenis. 

In deze Opinie pleit prof. mr. Douma om vier redenen ervoor om hoofdstuk VIIIA, afdeling 3, AWR niet in te voeren. In de eerste plaats zal de maatregel in de praktijk vooral leiden tot meer ‘leverage’ voor de Belastingdienst in fiscaal-inhoudelijke discussies. In de tweede plaats is de openbaarmaking van vergrijpboeten niet geschikt om de met het wetsvoorstel nagestreefde doelen te bereiken. In de derde plaats zal de openbaarmaking van een vergrijpboete dikwijls een onevenredige impact hebben op de individuele beroepsbeoefenaar. In de vierde plaats voorziet het wetsvoorstel niet in de plicht tot openbaarmaking van de namen van de door de inspecteur gemandateerde ambtenaren die betrokken zijn geweest bij (de aanloop naar) een procedure waarin de belastingrechter een onherroepelijke veroordeling in de werkelijke proceskosten van de belastingplichtige heeft uitgesproken. Dit is onevenwichtig.

In deze Opinie bespreekt mr. L.J.A. Pieterse enkele (andere) aspecten van het verschijnsel promoveren, die deels met elkaar samenhangen. In de eerste plaats besteedt hij aandacht aan de keuze van het onderwerp, en daarbij gaat hij in het bijzonder in op de mogelijkheid een biografie te schrijven en als proefschrift te verdedigen. In dat kader komt ook, – beknopt, wat terloops – de aanpak van het onderzoek ter sprake. Tot slot volgt een opmerking over de omvang van het proefschrift, een misschien wat heikel thema.

In de NTFR Opinie gaat prof. dr. Essers in op de behandeling van het wetsvoorstel dat zag op een wijziging van de Wet op het kindgebonden budget (nr. 35 010). Een wetsvoorstel dat aanleiding gaf tot emotionele uitbarstingen zoals een staatssecretaris die bij de behandeling in de Eerste Kamer uitroept: ‘Welkom in Kafka’. Een Tweede Kamerlid dat aangeeft dat het huidige systeem van toeslagen zo complex is dat een mens er niet meer geschikt voor is. En een Eerste Kamerlid dat zich afvraagt wie dit land regeert: de regering of de Belastingdienst. Dan moet er toch wel iets heel bijzonders aan de hand zijn.

Documenten bewaren is voor particulieren niet verplicht, maar je hebt ze wel nodig om bewijs te kunnen leveren. Mr.dr. R.M.P.G. Niessen-Cobben maakt in deze NTFR Opinie kanttekeningen bij twee tegenstrijdige regels. De verplichtingen waaraan een belastingplichtige ten behoeve van de belastingheffing dient te voldoen zijn divers. Voor een ondernemer betekent dit onder andere dat hij er een administratie op na moet houden en deze gedurende zeven jaar moet bewaren. Voor de particulier lijkt het leven een stuk eenvoudiger, want hij hoeft geen administratie te voeren en dus ook niets te bewaren.

In zijn NTFR Opinie van deze week gaat prof. dr. O.C.R. Marres in op het aangepaste fiscale eenheid-regime en dan met name op de toevoeging van een zestiende lid aan art. 15 Wet Vpb 1969 waardoor art. 10a Wet Vpb 1969 van toepassing is op schuldvorderingen binnen de fiscale eenheid (interne schulden). De kritiek op de ongerijmde uitkomsten door toepassing van art. 10a Wet Vpb 1969 is naar zijn mening onterecht.

Don Weenink geeft in de NTFR Opinie van deze week een alternatief sociologisch perspectief voor de NTFR Opinie van Van Horzen (De Schrijver, de Filosoof, Engelen en een Slang bij de Poort van het Paradijs) met daarin een oproep tot overdenking van de fiscale toekomst. De ontnuchterende conclusie is dat het fiscale paradijs niet in de terugkeer van de gift maar in de bureaucratie moet worden gezocht, aangevuld met rituelen ter viering van het fiscaal-sociale bewustzijn.