Geen dringende reden wegens te hoge werkdruk

Bij de vraag of sprake is van een dringende reden voor ontslag op staande voet, moeten alle omstandigheden van het geval, in onderling verband en samenhang, in aanmerking worden genomen. Dat kan ertoe leiden dat bepaalde gedragingen die weliswaar op zichzelf behoorlijk ernstig zijn, uiteindelijk toch niet leiden tot een rechtsgeldig ontslag op staande voet. Dit blijkt maar weer eens duidelijk uit een recente uitspraak van de kantonrechter Limburg van 30 juli 2018 (ECLI:NL:RBLIM:2018:7306) waarbij een bejaardenverzorgster werd ontslagen wegens het niet kunnen uitvoeren van al haar taken door een te hoge werkdruk. De werkgever in deze kwestie dacht waarschijnlijk een “kat in het bakkie” te hebben, maar kwam uiteindelijk bedrogen uit.

Hoge werkdruk

De zaak ging over een bejaardenverzorgster die onder grote werkdruk stond. De werkdruk was zo hoog dat het haar simpelweg niet lukte om alle bewoners zelf de medicatie toe te dienen. Zij schakelde hiervoor daarom regelmatig zogeheten “helpenden” in, die hiervoor echter niet gekwalificeerd waren. De verzorgster liet deze helpenden de medicatie uitdelen en toedienen, maar zij tekende hiervoor wel zelf af op de medicatielijsten. Hiermee handelende de verzorgster in strijd met meerdere protocollen.

Noodkreet

De verzorgster was zich ervan bewust dat deze handelswijze niet was toegestaan en stuurde het management daarom een noodkreet in de vorm van een e-mail. Hierin maakte zij melding van de hoge werkdruk en legde zij uit dat en waarom zij de helpenden wel moest inschakelen voor het toedienen van medicatie. Anders zouden de bewoners simpelweg hun medicatie niet allemaal kunnen krijgen. Ook vroeg zij dringend om een oplossing voor dit probleem.

De teamleider van de verzorgster heeft hierop een e-mail aan het hele team gestuurd waarin hij zijn verbazing uitsprak over de onvrede van de verzorgster. De verzorgster zelf ontving geen enkele reactie op haar e-mail en de werkgever heeft ook geen maatregelen getroffen om de werkdruk te verminderen of de situatie anderszins op te lossen.

“Poging tot zware mishandeling”

Enkele maanden na de noodkreet van de verzorgster bleek dat bepaalde medicatie niet aan een bewoner was toegediend, terwijl de verzorgster hiervoor wel had afgetekend. Na enig onderzoek bleek dat de verzorgster nog meer protocollen niet volledig had nageleefd, en dat zij bijvoorbeeld bepaalde zaken niet in een dagrapportage had opgenomen.

Toen was het huis opeens te klein. Waar de werkgever eerder nog zijn verbazing uitsprak over de noodkreet van de verzorgster, besloot de werkgever nu opeens een nullijn te hanteren en de verzorgster met gierende vaart en op staande voet te ontslaan. De werkgever verweet de verzorgster dat de onderneming door haar handelswijze enorme risico´s had gelopen en dat ook het keurmerk nu mogelijk in gevaar zou komen. Daarnaast heeft de werkgever de familieleden van de desbetreffende bewoners ingelicht over de situatie én heeft zij aangifte gedaan bij de politie van poging tot zware mishandeling, het onthouden van zorg en medicijnen aan cliënten en valsheid in geschrifte.

Onvoldoende zorg als goed werkgever

De verzorgster heeft de kwestie vervolgens voorgelegd aan de kantonrechter, die het ontslag op staande voet heeft vernietigd. De kantonrechter kent daarbij onder meer grote betekenis toe aan de e-mail van de verzorgster, waarin zij de werkgever duidelijk heeft gewezen op de feitelijke werkwijze en de grote ongewenstheid daarvan. De werkgever heeft daarop niet adequaat gereageerd en heeft aldus onvoldoende zorg betracht ten aanzien van de op haar als goed werkgever rustende verplichting de door de verzorgster (maar waarschijnlijk ook tal van anderen) ervaren werkdruk te verminderen, aldus de kantonrechter. De werkgever heeft geen faciliteiten verstrekt of zelfs maar aanwijzingen gegeven die het de verzorgster en haar collega’s mogelijk maakten de werkdruk te verminderen of daar andere oplossingen voor te zoeken dan het ten dele verschuiven van verantwoordelijkheden naar ondergekwalificeerd personeel.

Middel om overeind te blijven

De kantonrechter overweegt dat de verzorgster zeker wel iets te verwijten valt, maar hij heeft niet de overtuiging dat zij opzettelijk de gezondheid van bewoners in gevaar heeft gebracht. Zij heeft (mogelijk ten onrechte) vertrouwd op de integriteit en deskundigheid van de helpenden, met wie zij dagelijks samenwerkte. Deze werkwijze wordt niet ten volle gerechtvaardigd door de ervaren werkdruk en onderbezetting, maar vindt daarin wel haar oorsprong. Dit is, aldus de kantonrechter, niet volledig goed te praten, doch een middel bij gebrek aan beter om in de stroom overeind te blijven. Alles tegen elkaar afwegende vindt de kantonrechter in dit geval onverwijlde opzegging met al haar gevolgen niet te rechtvaardigen.

Verantwoordelijkheid voor gebrekkige bedrijfsvoering

De kantonrechter toont dus veel begrip voor de omstandigheden waaronder de verzorgster haar werkzaamheden moest uitvoeren. Ik vind dit geheel terecht. De verantwoordelijkheid om het werk op een verantwoorde wijze te kunnen uitvoeren ligt immers primair bij de werkgever. Deze moet ervoor zorgen dat er voldoende personeel is om het werk te kunnen doen. Het geeft geen pas om deze verantwoordelijkheid op werknemers af te schuiven, en helemaal niet om noodkreten van het personeel hierover simpelweg te negeren. De verzorgster in deze kwestie handelde duidelijk vanuit noodzaak en toewijding, en onder die omstandigheden is een ontslag op staande voet zeker niet op zijn plaats.

Onder andere omstandigheden zou hetzelfde handelen mogelijk wel degelijk een dringende reden voor ontslag kunnen opleveren. Indien het handelen van de verzorgster niet was ingegeven door werkdruk/noodzaak, maar eerder door slordigheid of door onverschilligheid, was het ontslag op staande voet hoogstwaarschijnlijk wel overeind gebleven.

Hoe loopt het af?

De lezer van deze uitspraak blijft met één grote vraag zitten: hoe is het afgelopen met de aangifte die de werkgever heeft gedaan? Zou het OM beslissen om de verzorgster daadwerkelijk te vervolgen voor poging tot zware mishandeling? Ik hoop van harte dat het OM deze uitspraak van de kantonrechter leest en zich hierbij aansluit. Deze – zo blijkt uit de uitspraak wel – zeer toegewijde verzorgster verdient geen ontslag en strafrechtelijke vervolging, maar eerder een standbeeld.

Meer lezen over ontslag op staande voet?

• 'Geen loon na terecht ontslag op staande voet' door Michiel Koole.
• 'Ontslag wegens het niet aanpassen van een LinkedIn-profiel?', door Dick van Deventer.
• 'De internationaal opererende werknemer', door Charlotte Waterman over het ontslag op staande voet van een Poolse werkneemster bij Ryanair die haar overplaatsing van Eindhoven naar Dublin weigerde.

Meer blogs door Maaike Faber

• 'Handen af van de werkneemster met bevallingsverlof!' over de ontslagaanzegging van een werkneemster tijdens haar zwangerschapsverlof.
• 'Schelden doet wel pijn!' over pesten op de werkvloer.