Aanstormend Legal Tech talent om in de gaten te houden

Van de kou op de ijsbaan naar de abstracte wereld van juridische kaders en kunstmatige intelligentie. Dat is de bijzondere weg die Klimentina Maleevska heeft bewandeld. Ze begon als professioneel kunstschaatsster en is inmiddels aanstormend Legal Tech talent. Met één overeenkomst, namelijk dezelfde vastberadenheid. Nu sleept ze de Legal Rebel Award – Young Talent in de wacht voor haar scriptie ‘The Black Box of AI’. Een terechte erkenning die haar academische scherpte en kundige blik onderstreept.  

Wat betekent het voor jou om deze award te winnen? 
“Toen ik met mijn proefschrift begon, was mijn doel om iets neer te zetten waar ik trots op kon zijn. Het winnen van deze award is echt erkenning voor mijn werk. Het voelt als een grote eer. Al het harde werk wat erin is gaan zitten wordt nu daadwerkelijk erkend. Ik ben erg dankbaar en ik denk dat het nog meer zal doordringen als ik de award ook echt in m'n handen heb.” 

Waarom ben je begonnen met je onderzoek? 
“Toen ik in Singapore studeerde, had ik echt een geweldige professor. Hij ging gewoon voor het bord staan en sprak drie uur aan één stuk. Hij had verder niets nodig, geen presentatie, geen slides. Hij vertelde over het belang van IP (Intellectual Property) Law, met betrekking tot bedrijven, start-ups en eigenlijk alles wat op dit moment in ontwikkeling is. En wat is nu het grootste onderwerp in ontwikkeling op dit moment? AI! Zo is mijn interesse eigenlijk tot stand gekomen.” 

Op het gebied van AI heb je non-stop te maken met ontwikkelingen. Wat de ene dag relevant is, is de volgende dag alweer achterhaald. Hoe ga je daarmee om? 
“Het was inderdaad een uitdaging. Toen ik met mijn scriptie begon was mijn opzet juist om iets neer te zetten wat op lange termijn ook nog relevant zou zijn. Mijn scriptie ging over de input- en outputfase van AI: welke data gaat erin, welke komt eruit, en hoe regel je dat juridisch? Op het gebied van IP Law is dit heel relevant, aangezien je dus jouw ideeën, ontwerpen, uitvindingen etc kan ‘uploaden’.  

Maar dat betekent ook dat is er een kans is dat je te maken krijgt met ‘datamining’. Kort gezegd houdt dat in dat er een mogelijkheid bestaat dat anderen er vandoor kunnen gaan met jouw intellectueel gedachtegoed. Dit speelt wereldwijd, niet alleen in Europa. Er is dus weinig houvast in jurisprudentie. Ik moest de kernvragen scherpstellen: welke data gaat erin, hoe wordt die opgeslagen, en wat betekent dat voor auteursrecht? En bij de output: wanneer is iets een nieuw werk of gedachtegoed en hoe verhoudt zich dat tot bestaande wetgeving? Mijn doel was te analyseren of de huidige regels nog houdbaar zijn of binnen enkele jaren achterhaald raken.” 

Kan je een voorbeeld geven? 
“Zeker! Laten we het AI-systeem bekijken en benaderen als een mens. We lezen een boek, doen ons best om de inhoud te onthouden en wanneer een docent ons dan vraagt naar de inhoud geven wij een versie van de materie, in onze eigen woorden en deels met onze eigen interpretatie. Soms heb je de materie volledig opgeslagen en kun je het haast woord voor woord oplezen. Soms gebruiken we onze eigen woorden om het beter uit te leggen. En dat is dus wat een AI ook doet.  

Maar je hebt te maken met een taalsysteem. Dus alles wat je invoert, is voeding. Ook jouw creatieve ideeën bijvoorbeeld. En elke input wordt dan weer gebruikt voor de output, zo leert het systeem. Dat maakt de juridische beoordeling zo ingewikkeld: wat is origineel, wat niet?” 

Denk je dat AI ooit een jurist of advocaat helemaal kan vervangen?  
“Nee, dat geloof ik niet. AI kan veel mechanisch werk overnemen, maar zeker niet het menselijke contact. Een advocaat ziet emoties, hoort nuance in taal, herkent de vraag achter de vraag. Dat kan een machine niet. AI is een hulpmiddel, geen vervanging.” 

Waar ga je de Legal Rebel Award neerzetten? 
“Op de plank in mijn huis in Tilburg, naast mijn medailles van het schaatsen. Het voelt mooi om die verschillende fases van mijn leven zo samen te zien komen.” 

Auteur: Teri Soekkha | Fotografie: Juriaan Hoefsmit