Legal Design maakt het werk van juristen nog leuker.

Legal Design maakt het werk van juristen nog leuker.
26 oktober 2022

“Toen Ebbo Haantjes mij benaderde voor een baan dacht ik: Ik ben docent, wat ga ik dan doen binnen deze organisatie?” Zo iemand als jij hebben we nog niet in ons team was het antwoord van Ebbo, de Legal Service Director van Sdu. Met 15 jaar ervaring in het onderwijs is Ilona van Opdorp een goede toevoeging aan Sdu. Zeker als het gaat om Legal Tech en Legal Design, want daar heeft zij zich de afgelopen jaren in verdiept.  

Best of both worlds 

“Mijn grote passie is het toegankelijker maken van het recht. Tijdens en na mijn studie bleef ik mijzelf afvragen waar mijn meerwaarde lag. Uiteindelijk kwam ik erachter dat ik energie krijg om mensen iets te leren.” Met deze instelling en haar juridische achtergrond kwam Ilona terecht als docent op HBO-Rechten. Daar kwam ze al vrij snel tot de ontdekking dat de opleiding beter aan zou moeten sluiten bij het werkveld. “Ik vind dat je als opleiding mee moet denken waar we naar toe gaan. Studenten die nu beginnen met een rechtenstudie zijn over vier jaar klaar. Daarom is het belangrijk om altijd vooruit te blijven denken.” 

Zo kwam Ilona al snel bij juridische innovatie en is ze verslingerd geraakt aan technologie en design thinking binnen de juridische sector. “Dit wordt ook wel Legal Tech en Legal Design (en daarbij Design Thinking) genoemd.” Daarnaast is Ilona de voorzitter van de Legal Tech Alliantie, een samenwerking van alle HBO-Rechten opleidingen op het gebied van Legal Tech en Design. Hier wordt het onderwijs besproken en gedeeld. “Samen met collega's vanuit verschillende hogescholen hebben we de Legal Tech Alliantie opgezet. Je ziet steeds meer samenwerkingen tussen hogescholen en ik moedig dat erg aan.” 

“Je innoveert een studie en het belangrijkste vind ik dat studenten hierdoor goede juristen worden. Dat ik daar een onderdeel van kan zijn vind ik echt leuk.” 

Een proactieve rol in het recht 

Een belangrijke stroming in het recht, is de proactieve en preventieve rol die juristen op zich nemen. Juristen worden regelmatig benaderd wanneer iets misgaat, maar gelukkig ook steeds vaker op een eerder moment. Organisaties worden zich bewust van mogelijke toekomstige risico's, denk aan datalekken. Bij de bescherming van data en het afdekken van risico's is kennis van technologie erg belangrijk. En dan komt Legal Tech om de hoek kijken. Dit is alle technologie die bijdraagt aan het werk van juristen.  

Hierbij is kennis over het zoeken in online juridische bronnen van belang. Daarbij is weten hoe je kan werken met applicaties waarmee je snel contracten samenstelt, beslisbomen/toepasbare regels maakt en waarmee je slim zoekt in grote hoeveelheden data belangrijk. “Toen ik daar al wat langer mee bezig was, kwam ik via via in aanraking met Legal Design Thinking. Dit is een methode om problemen grondig en mensgericht aan te pakken. Het is belangrijk om met je klant in gesprek te gaan over de vraag achter de vraag, want vaak is het juridische deel slechts één van de uitdagingen. Betekent dit dat de jurist alles kan oplossen? Nee, maar door het probleem zo volledig mogelijk inzichtelijk te maken, kan de klant aan een duurzame oplossing werken. Op deze manier leer je waar jouw toegevoegde waarde zit als jurist.” 

Van hogeschool naar universiteit en Sdu 

Ilona kende Sdu al langer via haar studenten. “Ik had net akkoord gegeven bij de Erasmus Universiteit voor een project over Visuele geletterdheid in het juridische domein toen Ebbo mij vroeg om een kop koffie te drinken.” Samen met Gabry Vanderveen onderzoekt Ilona visuele geletterdheid binnen het juridische domein en schrijven zij een boek over visuele geletterdheid en Legal Design.  

We zien regelmatig dat juristen minder kritisch zijn naar beeldmateriaal. Terwijl de noodzaak groot is, omdat het gebruik aan beeldmateriaal zoals foto's en video's enorm aan het stijgen is. Net zoals met woorden kan beeld gemanipuleerd zijn. Daarom is het van belang als jurist om beelden kritisch te bevragen.  

“Ik vind dat Legal Tech, Legal Design en multidisciplinair samenwerken het werk van juristen veel leuker maakt.” 

Niet veel later ging Ilona bij Sdu aan de slag: “Bij Sdu ben ik werkzaam binnen twee teams: Evidend en Rechtsorde. Evidend is een applicatie waarbij je in een korte tijd een aandeelhoudersregister kan maken. De klant beantwoordt digitaal een aantal vragen en creëert binnen een handomdraai een nieuw register. Bij Evidend help ik klanten met de onboarding. Deze tool verandert een gedeelte van het werkproces. Daarom is een goede onboarding van belang. Daarbij komt het deel waarbij je je inleeft in de klant (Legal Design Thinking) goed van pas. Welke stappen moet deze klant nemen om goed met dit product te (blijven) werken en hoe kunnen wij vanuit het Evidend team hen goed ondersteunen.” 

Bij Rechtsorde focust Ilona zich vooral op het onboarden van hogescholen. Rechtsorde is een applicatie waarmee juridische bronnen kunnen worden doorzocht, zoals uitspraken van rechters. Door toepassing van kunstmatige intelligentie kan je als jurist, student of docent zelfs delen van een uitspraak selecteren en vervolgens naar vergelijkbare delen in andere uitspraken zoeken.   

In het hoger beroepsonderwijs (Recht en Bestuur) staan de komende jaren drie thema's centraal, namelijk: toegang tot het recht, digitalisering en multidisciplinair samenwerken. Bij Sdu zijn die thema's ook erg belangrijk. “Want laat ik nou in een multidisciplinair team samenwerken aan applicaties die juristen helpen hun werk nog beter te doen!”