Legal tech-koorts: hoe blind shoppen kantoren geld kost
Blog Koen Aarns | AI Product Owner bij Lefebvre Sdu
De hype is groot, de businesscase vaak twijfelachtig. Zonder doordachte strategie gooien advocatenkantoren geld weg aan glimmende gadgets.
Advocatenkantoren ontvangen wekelijks pitches van legal tech startups. AI-tools die contracten reviewen, documenten genereren of workflows optimaliseren. De reactie? Die is veelal ‘laten we het proberen’. Begrijpelijk, want niemand wil de boot missen. Het AI-gebruik onder advocatenkantoren steeg in nog geen jaar tijd van 11 naar 30 procent. Veel kantoren shoppen echter blind. Ze abonneren zich op tools zonder éérst stil te staan bij het probleem dat ze met AI willen oplossen. Het resultaat? Dure software die na een testperiode in een digitale hoek ligt te verstoffen.
Zo doe je dat toch ook niet bij cliënten?
Een ondernemer komt binnen bij een advocatenkantoor: ‘Ik wil een besloten vennootschap oprichten’. Geen jurist pakt dan direct de statuten erbij. Je vraagt eerst door. Wat wil je bereiken? Waarom een bv en geen eenmanszaak? Wat zijn je plannen? Pas daarna adviseer je over de juiste structuur. Bij legal tech draait diezelfde analytische discipline echter plotseling om. Juristen zien een flitsende demo en besluiten een pilot te houden, zonder scherp te hebben wat ze willen bereiken. Het resultaat? Teleurstelling. Niet omdat de technologie slecht is, maar omdat de verwachtingen niet klopten met de werkelijkheid.
Advocaten zijn al 150 jaar succesvol, niet zonder reden
Het advocatenmodel heeft meerdere technologische revoluties overwonnen. Denk aan de opkomst van computers, het internet en zoekmachines. Steeds werd voorspeld: dit gaat de juridische sector op z’n kop zetten! Maar telkens pasten advocaten zich aan, zónder hun kern te verliezen. Waarom? Omdat hun meerwaarde niet zit in de tools die ze gebruiken, maar in drie kernactiviteiten:
- Problemen doorgronden
- Juridische en commerciële risico's afwegen
- Maatwerkoplossingen formuleren
Alles daarbuiten is noodzakelijk ondersteuningswerk. Precies dat ondersteuningswerk is de natuurlijke speeltuin voor automatisering.
Voordat je de volgende AI-demo bijwoont
Neem eerst even de tijd voor dit experiment:
- Analyseer een week lang waar je je uren werkelijk aan besteedt. Maak onderscheid tussen werkzaamheden die direct waarde toevoegen voor de cliënt en taken die de cliënt eigenlijk ziet als overhead.
- Na een week: omcirkel de 3 grootste tijdvreters in kolom B. Dát is je shortlist voor taken die een logische eerste stap zijn om te ondersteunen met (AI-)technologie.
Kolom A: Cliënt betaalt graag | Kolom B: Cliënt ziet als overhead |
|---|---|
- Onderhandelen over SPA-risico's | - Precedenten zoeken |
- Complexe juridische strategie | - Formatting, standaarddocumenten |
- Face-to-face adviesgesprekken | - Administratieve taken, uren schrijven |
Van ad-hoc testen naar strategisch inkopen
Die haast om te testen leidt tot een opvallend patroon. IDC-onderzoek toont aan dat 88 procent van AI-pilots in grote organisaties de productiefase niet haalt. Eén van de belangrijkste oorzaken hiervoor: een onduidelijke return on investment (ROI). Het is onduidelijk welke waarde de investering in een tool precies opbrengt.
Kwantificeer daarom eerst het lek: ‘Ons team besteedt gemiddeld 9 uur per dossier aan jurisprudentieonderzoek; het doel is 3 uur.’ Gebruik vervolgens een gestructureerde pilot om te bewijzen of een AI-tool dit kan waarmaken.
De meest voorkomende denkfout die ik tegenkom: ‘Als we niet snel instappen, lopen we achter.’ Maar achterlopen doe je pas echt bij een verkeerde keuze. Marktconsultant Zach Abramowitz waarschuwt dat bijna alle omzetgroei van legal techbedrijven uit pilots komt. Échte long-term commitment blijft volgens Business Insider vaak uit. Veel kantoren experimenteren met AI, maar we kunnen nog niet spreken van massale adoptie.
Technologie redt je niet van een vaag probleem
Alleen wie eerst in kaart brengt waar tijd en geld weglekken, kan technologie kiezen die rendeert. Het recept is bekend: doe bij legal tech wat ook bij cliënten werkt. Vraag door, analyseer eerst en adviseer dan pas. Alleen zo ga je van ‘we moeten iets met AI want iedereen doet het’ naar ‘deze oplossing lost dit probleem voor ons op en dát is waardevol’. Anders blijf je blind shoppen en loopt de rekening alleen maar op.
Weten wat juridische AI voor jou kan betekenen? Lees meer over GenIA-L.
Over de auteur
Koen Aarns is AI Product Owner bij Lefebvre Sdu. Hij werkt continu aan het nog slimmer maken van GenIA-L: de gespecialiseerde AI-tool voor juristen en fiscalist