De overlegvergadering (OV) is een van de hoekstenen waarop de kracht van de ondernemingsraden in onze economie is gebaseerd. In de traditionele cursus over de wet op de ondernemingsraden wordt het overlegrecht meestal als eerste genoemd in het rijtje van traditionele OR-rechten, gevolgd door het recht van initiatief, instemming en advies. Toch valt er wel wat meer te zeggen over de overlegvergadering. Bijvoorbeeld dat er verschillende soorten van zijn. En dat het verstandig is om daarover regels af te spreken. Hieronder ga ik daar dieper op in.
Toen ik onlangs een webinar over de bespreking van de algemene gang van zaken van de onderneming verzorgde, een onderwerp dat ontleend is aan het bekende artikel 24 WOR, bleek dat er nog heel wat ondernemingsraden dit onderwerp zien als een agendapunt op de reguliere overlegvergadering. Ik kwam het zelf ook herhaaldelijk tegen: “O ja, we moeten ook nog even de algemene gang van zaken op de agenda zetten”, klonk het dan. Het kwam op mij soms over als een hinderlijke onderbreking van de normale gang van zaken tijdens de overlegvergadering. Ook kwam ik regelmatig de term ‘benen-op-tafel-gesprek’ tegen: een overleg, buiten de normale overlegorde om, waar iedereen in vertrouwen even kon zeggen wat hij van alles vond, zonder dat dat in de notulen terecht zou komen. Niet meteen een overleg waar je anderen dan bij uitnodigt, zoals een raad van commissarissen, of toezicht.
In feite is het algemene-gang-van-zaken overleg echter de enige overlegvergadering die jaarlijks verplicht gesteld wordt in de wet. Tenminste twee keer per jaar zelfs. Wat bezielt de wetgever dan, om zo’n blijkbaar informeel overleg wel verplicht te stellen en de reguliere overlegvergadering alleen als OR of bestuurder daar behoefte aan hebben? Ikzelf zie twee redenen om de verplichting uit artikel 24 serieus te nemen: op de eerste plaats omdat de ondernemer hier verplicht wordt om verantwoording af te leggen over het beleid dat hij gevoerd heeft en de OR mee te nemen in het beleid dat hij gaat voeren. En op de tweede plaats omdat tijdens deze overlegvergadering niet alleen de bestuurder aanwezig is, maar ook de toezichthouder (als die er is). Je kunt dus zeggen: het artikel-24 overleg vindt plaats in aanwezigheid van de ondernemer, de andere overleggen ‘slechts’ in aanwezigheid van de bestuurder. En doordat de insteek van het artikel-24 overleg beleidsmatig is, is dit bij uitstek de plek om de strategie van de onderneming te bespreken, vooral in het licht van wat deze betekent voor de algemene gang van zaken in de onderneming: wat betekent het voor de medewerkers, voor de bestaanszekerheid van de onderneming, voor de verdeling van inkomens?
Het is verstandig hierover afspraken te maken. Artikel 23a lid 5 WOR biedt hiertoe de mogelijkheid: “de ondernemer en de ondernemingsraad maken gezamenlijk afspraken over de gang van zaken bij de overlegvergadering en over de wijze en het tijdstip waarop de agenda en het verslag van de overlegvergadering aan de in de onderneming werkzame personen kenbaar worden gemaakt”. In de afspraken over de gang van zaken zou de bijzondere status van het overleg conform artikel 24 nadruk kunnen krijgen. En ook de manier waarop medewerkers kennis kunnen nemen van de uitkomsten van dit overleg zou bijzondere aandacht kunnen krijgen.
In plaats van een agendapunt in een reeks van vele zou de bespreking van de algemene gang van zaken de hoeksteen moeten zijn van de medezeggenschap in de onderneming. Daar legt de ondernemer immers verantwoording af over het gevoerde beleid en maakt hij afspraken hoe hij de ondernemingsraad en de medewerkers betrekt bij de besluitvorming over de toekomst van de onderneming. Het zou goed zijn als een dergelijk overleg juist meer aandacht krijgt, dat de organisatie optimaal wordt betrokken bij de voorbereiding (door informatie aan te dragen over hoe het gaat en welke wensen en zorgen er leven) en dat er uitgebreid verslag wordt gedaan van de resultaten. Hebben werknemers er immers niet gewoon recht op, te weten hoe hun onderneming ervoor staat en welke koers zij vaart? Juist door het gesprek van ondernemer en ondernemingsraad aan iedereen kenbaar te maken, kan dit het meest helder gestalte krijgen. Zo bezien ligt er nog veel werk te doen.
Wil je weten wat? Dat lees je in De algemene gang van zaken van de onderneming | Inzicht in de OR (sdu.nl)
Andere onderwerpen in deze reeks:
- Waarom zou je de toezichthouder uitnodigen voor het overleg over de algemene gang van zaken?
- Bespreking van de algemene gang van zaken: welke inbreng heeft de OR?
- De maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderneming en het artikel-24 overleg.
- Afspraken over betrokkenheid bij besluitvorming.
iDeal