01 Arbozorg – Algemene inleiding

Werkgevers en werknemers zijn samen verantwoordelijk voor veilige en gezonde omstandigheden op de werkvloer. Een gezonde en veilige werkplek draagt ertoe bij dat mensen door het werk niet ziek of arbeidsongeschikt worden. De Arbowet- en -regelgeving bepaalt het kader waarbinnen bedrijven zelf maatregelen kunnen nemen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren.

Onderstaand wordt eerst een korte toelichting gegeven op de Nederlandse Arbowet- en -regelgeving en recente ontwikkelingen. Deze wetgeving stelt hoge eisen aan zowel werkgevers als werknemers. Zo is de werkgever verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op te (laten) stellen en een preventiemedewerker aan te stellen. Er wordt dan ook stilgestaan bij de zorgplicht van de werkgever en de plichten van de werknemers. In een separate paragraaf wordt nader ingegaan op de RI&E, de aandachtspunten welke binnen de RI&E aan de orde dienen te komen en de recente Arbocatalogus Afvalbedrijven. Er wordt geëindigd met een korte introductie over arbomanagementsystemen.

2.1 Indeling wet- en regelgeving

Arbozorg is de zorg van werkgevers voor de arbeidsomstandigheden in hun organisatie. In Nederland zijn de rechten en plichten van werkgevers en werknemers ten aanzien van arbeidsomstandigheden neergelegd in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit) en de Arbeidsomstandighedenregeling (Arboregeling). De wetgeving met betrekking tot arbeidsomstandigheden zijn daarmee voornamelijk terug te vinden in die ene wet, dat ene besluit en die ene ministeriële regeling. Daarnaast staan er in andere wetgeving ook wel arbeidsomstandigheden gerelateerde regels. Echter die zijn dan zeer specifiek en gekoppeld aan het onderwerp van die wet. Zo staan er bijvoorbeeld specifieke arboregels in de wet- en regelgeving rondom de opslag van gevaarlijke stoffen (PGS 15) en werkzaamheden met asbest. In dit hoofdstuk gaan we daar niet verder op in.

In de Arbowet staan de algemene regels voor goede arbeidsomstandigheden in het bedrijf. In de wet komen onder meer de uitgangspunten van het arbobeleid, de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), de organisatie van de arbeidsomstandigheden en de ondersteuning door deskundige diensten, en de samenwerking tussen werkgever en werknemers aan de orde. Ook de handhaving van de wet door de Arbeidsinspectie wordt geregeld.

De uitwerking van de algemene regels staan (in toenemende mate van detaillering) in het Arbobesluit, de Arboregeling en de Beleidsregels. In de Beleidsregels wordt ten slotte vaak verwezen naar zeer gedetailleerde NENnormen. De werkgever mag van deze NEN-normen afwijken als hij zelf een andere oplossing heeft waarmee de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden minstens op dezelfde wijze wordt bereikt. Over specifieke onderwerpen zijn voorlichtingsbladen verschenen: de Arbo-informatiebladen (‘AI-bladen’). Er zijn AI- bladen over onder andere beeldschermwerk, kantoorwerkplekken en laboratoria.

Een groot deel van de…