3D Kadaster en volume-percelen. Ruimtelijke verdeling van vastgoed

1. Inleiding

Het kadaster denkt in twee dimensies. Niet alleen de kadastrale kaart is plat. Ook de kadastrale registratie van rechten is gebaseerd op een verdeling van de aarde in percelen via op het grondoppervlak geprojecteerde tweedimensionale grenzen.

In de regel is het platte kadastrale wereldbeeld voldoende om de rechten op vastgoed helder te omschrijven. Maar niet altijd. Problemen doen zich voor in wat wij noemen “3D situaties”. Dat is het geval als gerechtigden en hun (eigendoms)rechten worden “gestapeld”. Hiermee bedoelen we dat verschillende personen rechten hebben op ruimtes boven en onder elkaar. Deze ruimtes kunnen volledig binnen één perceel vallen (bijvoorbeeld een winkel in een appartementencomplex dat uit één kadastraal perceel is gevormd), maar het kan ook zijn dat de gestapelde en in elkaar grijpende ruimtes perceelsgrenzen overschrijden. Het onderzoek “3D kadaster”, dat in samenwerking met het Nederlandse Kadaster door de TU Delft is uitgevoerd, kijkt op welke wijze situaties waarbij (eigendoms)-rechten ruimtelijk zijn verdeeld in de kadastrale registratie kunnen worden vastgelegd, opdat inzicht wordt verschaft in de zakelijke rechten op vastgoed in drie dimensies.²

2. De ruimtelijke dimensie van rechten

Een vermogensrecht geeft een aanspraak op iets of jegens iemand. Heeft zo’n recht ook een dimensie? Wat is de omvang van het recht op levering van de gekochte ijskast? Natuurlijk kan men niet zeggen dat een recht een dimensie heeft. Een recht, of dat nu een vorderingsrecht is of eigendom, neemt zelf geen ruimte in. Maar de uitoefening van het recht zelf kan wel aanspraak op een bepaalde ruimte met zich meebrengen: A is eigenaar van…