Art. - De verantwoordings- en rekenplicht van de verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent
Een verzekeringstussenpersoon acteert bij de uitoefening van zijn reguliere werkzaamheden onder twee verschillende juridische regimes. Datzelfde geld voor een gevolmachtigd agent. Als opdrachtnemer respectievelijk gevolmachtigde opereren zij in een privaatrechtelijke omgeving, waardoor de bepalingen inzake de overeenkomst van opdracht respectievelijk de volmacht op hen van toepassing zijn. Tegelijkertijd worden zij in de Wet op het financieel toezicht (Wft) aangemerkt als bemiddelaar1 respectievelijk gevolmachtigd agent, zijn zij vergunningplichtig en dienen zich te houden aan publiekrechtelijke voorschriften en gedragsnormen.
In deze bijdrage belicht ik beide spelers op het terrein van de financiële dienstverlening en de voor hen ingevolge artikel 7:403 lid 2 BW geldende privaatrechtelijke verantwoordings- en rekenplicht. Ook wijs ik op de voor bemiddelaars en gevolmachtigd agenten toepasselijke Wft-bepalingen die het karakter hebben van een verantwoordings- respectievelijk rekenplicht.2
De spelers
Verzekeringstussenpersonen zijn van oorsprong handelsagenten.3 Evenals agenten in loondienst was hun principaal de verzekeraar voor wie zij – veelal op basis van exclusiviteit – verzekeringen verkochten. Anders dan loondienstagenten waren zij zelfstandige agenten: zij oefenden het verzekeringsbemiddelingsbedrijf uit voor eigen rekening. Dat dit niet zonder risico was, blijkt uit de parlementaire geschiedenis. In het kader van de behandeling van het wetsontwerp ter uitbreiding van het Wetboek van Koophandel met een afdeling over handelsagenten en handelsreizigers merkte de Minister van Justitie op ‘dat verzekeringsagenten, voorzoover dezen onder de definitie van handelsagent vallen, als economisch zwakkeren dienen te worden beschermd.’
In de tweede helft van de vorige eeuw kwam een ontwikkeling op gang, die erin resulteerde dat zij niet meer optraden voor verzekeraars maar voor hun klanten. Van handelsagenten met de verzekeraar als principaal werden zij opdrachtnemers…