Bemiddeling bij interculturele conflicten

Bij interculturele conflicten zijn partijen uit verschillende culturen betrokken. De (gevolgen van) culturele verschillen maken interculturele conflicten extra complex. Dat speelt zowel bij de communicatie tussen de partijen over het conflict als bij de organisatie van de gesprekken en de onderhandelingen over een mogelijke oplossing. Hoe hiermee om te gaan? Leila Jaffar en Radi Suudi geven enkele aanzetten tot beantwoording van die complexe vraag, aan de hand van theoretische uitgangspunten en de praktische toepassing daarvan.

Theoretische uitgangspunten

Cultuur

Een artikel over verschillen tussen culturen bij conflicten moet uiteraard beginnen met een definitie van het begrip ‘cultuur’. Cultuur is een samenhangend stelsel van motieven, waarden, identiteiten, interpretaties of zingevingen van belangrijke gebeurtenissen, die leden van een collectief met elkaar delen. En die men van generatie op generatie binnen het collectief aan elkaar doorgeeft (House, 2004). Cultuur zorgt ervoor dat binnen de leden van een collectief een gedeelde beleving bestaat van wat wel en niet ‘hoort’, wat conflictstof is en wat een bevredigende oplossing inhoudt voor een conflict.¹ Belangrijk daarbij is dat collectieven niet beperkt zijn tot nationaliteiten of religies. Etniciteiten, nationaliteiten, sociaaleconomische klassen of aanhangers van een bepaalde religie, maar ook motorclubs, beroepsgroepen, bedrijven of sportverenigingen kunnen een eigen cultuur hebben.

Cultuur is voor een belangrijk deel onbewust. Voor het gevoel van de meeste mensen zijn hun motieven, waarden, identiteiten, interpretaties en zingevingen helemaal niet cultureel bepaald maar de natuurlijke ordening van zaken. ‘Het is nu eenmaal zo.’ En is het dus ook niet makkelijk om onder woorden te brengen. Veel conflicten komen juist voort uit het onbewust beleefde deel…