Constitutionalisering van behoorlijk bestuur
Europees recht als aanjager
‘It appears therefore that as EU law currently stands, the right to good administration is the very central standard of administrative justice, constituting ‘the jewel in the Crown’ of EU Administrative Space.’2
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) lijken een rustig bezit. Maar dit is schijn. Onder invloed van het EVRM en het Unierecht voltrekken zich gestaag ontwikkelingen die leiden tot een stevige constitutionele verankering van een fundamenteel recht op behoorlijk bestuur. De dwarsverbanden tussen rechtsstatelijke eisen van behoorlijk bestuur, grondrechten en andere universele eisen van bestuurlijke behoorlijkheid worden steeds hechter. Deze meta-ontwikkeling heeft ook betekenis voor diverse afzonderlijke nationale abbb.
1. Inleiding1 2
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) zijn niet meer weg te denken uit het bestuursrecht. Deze beginselen zijn in de Algemene wet bestuursrecht uitgewerkt in de vorm van een systeem van gedragsnormen voor het openbaar bestuur. Gelijktijdig beschermen de wettelijke uitwerkingen individuele belangen van burgers, vooral als een afgeleide van een met waarborgen omgeven besluitvormingsmodel. Veel lijkt er op dit vlak niet te gebeuren. Ook overige – niet gecodificeerde – beginselen van behoorlijk bestuur, die meer zijn gericht op de bescherming van individuele rechtsposities (bijv. het vertrouwensbeginsel) lijken een relatief rustig bezit, hoewel er open eindjes zijn.3
Het beeld van een uitgekristalliseerd leerstuk is echter schijn. Onder invloed van het Europese (Unie)recht voltrekken zich gestaag ontwikkelingen die het leerstuk van behoorlijk bestuur aanzienlijk verrijken en verdiepen. Zo worden de beginselen van behoorlijk bestuur onder de vlag van ‘good governance’ geïntegreerd in een breed systeem van…