Verbeurdverklaring: een verrassend alternatiefMaakt dit de ontnemingsprocedure overbodig?
Wanneer u de Aanwijzing Afpakken erop na slaat, valt één ding meteen op. Ontneming is niet meer dan een stuk gereedschap in de kist van politie en justitie om winstgevende criminaliteit aan te pakken. In de Aanwijzing Afpakken staat als eerste te lezen:
‘Deze aanwijzing geeft regels voor het strafrechtelijk afpakken van financiële opbrengsten uit criminele activiteiten door het Openbaar Ministerie (OM).’
Volgens de Aanwijzing Afpakken is de effectiviteit bepalend bij de keuze voor een afpakmogelijkheid. Een logisch streven waarmee men het moeilijk oneens kan zijn. In deze bijdrage komt een specifieke andere mogelijkheid aan de orde die aan het Openbaar Ministerie en de strafrechter ter beschikking staat om ervoor te zorgen dat misdaad niet loont: de verbeurdverklaring.
De ontwikkeling dat verdachten van lucratieve misdrijven niet meer alleen via een (vaak) tijdrovende ontnemingsprocedure in hun portemonnee kunnen worden getroffen, is al langer geleden in gang gezet. Er wordt steeds meer voor witwassen vervolgd en in die gevallen wordt steeds vaker om verbeurdverklaring van de witgewassen en in beslag genomen voorwerpen gevraagd.1 De Hoge Raad stelde echter paal en perk aan de tendens om bij voorkeur (alleen nog) voor witwassen te vervolgen. Sinds 26 oktober 2010 werd ons door ons hoogste rechtscollege in een behoorlijk aantal arresten immers duidelijk te verstaan gegeven dat witwassen écht iets anders is dan heling; een witwasser moet wel iets wassen, zogezegd. Alleen met de (vuile) was rondlopen is niet voldoende. Tenzij het de was van een ander is, dan weer wel. In juridische termen: het ‘kale’ voorhanden hebben, verwerven2 en, althans in één concreet…