Boekbespreking: Diplomademocratie. Over de spanning tussen meritocratie en democratie, Mark Bovens en Anchrit Wille, Uitgeverij Bert Bakker 2011, ISBN 978 90 351 3606 9

Aan de hand van enkele citaten bespreek ik dit boek met zijn interessante nieuwe analyse van de hedendaagse politiek. Het boek biedt een verklaring voor maatschappelijke tegenstellingen en eisen vanuit de samenleving. “In dit boek beschrijven we hoe de lager opgeleiden, de leken, uit de politiek verdwenen, wat de oorzaken hiervan zijn en wat dit betekent voor het politieke landschap en voor de democratie in ons land.” (p. 11)

“In dit boek verkennen we de oorzaken en gevolgen van de opkomst van een op opleiding gebaseerde meritocratie. Is het ideaal van een vertegenwoordigende democratie te verenigen met een meritocratie? Wat betekent de opkomst van de diplomademocratie voor de parlementaire democratie zoals we die nu ruim een eeuw in ons land kennen? Daarbij staan drie vragen centraal:

Wat is de empirische onderbouwing van de opkomst van de diplomademocratie? Hoe nieuw is die oververtegenwoordiging van de hoger opgeleiden nu eigenlijk? Eerdere kabinetten, zoals dat van Drees in de jaren vijftig en Den Uyl in de jaren zeventig, waren bijvoorbeeld ook al zeer hoogopgeleid. En hebben politieke wetenschappers al niet jaren geleden aangetoond dat opleidingsniveau een van de belangrijkste verklarende factoren is voor de politieke interesse en participatie van burgers? Er zijn echter aanwijzingen dat het gat tussen hoger en lager opgeleiden de afgelopen decennia fors is toegenomen. Dit roept een aantal empirische vragen op: in hoeverre is ons land een diplomademocratie? En hoe verhoudt de situatie in ons land zich tot die in de landen om ons heen? We zullen nationale en internationale gegevens en onderzoeken gebruiken om opleidingsverschillen te beschrijven op het gebied van formele en meer informele politieke participatievormen. Ook zullen…