De rechter als evenwichtskunstenaar

Een paraplu voor de naar evenwicht zoekende rechter

Met veel interesse las ik de dissertatie De rechter als evenwichtskunstenaar. De vrijheid van de rechter om zijn persoonlijke meningen en overtuigingen te uiten, die Sietske Dijkstra op 9 september 2016 te Heerlen verdedigde over de rechter als evenwichtskunstenaar. Het boek is met zichtbaar plezier geschreven. Dijkstra, zelf rechter, heeft een duidelijk insidersperspectief en weet tegelijkertijd voldoende distantie te bewaren om de wetenschappelijkheid van haar onderzoek te waarborgen.

Rechters mogen slechts spreken via hun uitspraken, zo bevestigde de Hoge Raad nog eens op 6 maart 2013.¹ Toch hebben rechters een zekere vrijheid “om hun mening te uiten en hun individualiteit tot uitdrukking te brengen” (Dijkstra, p. 5). Het boek van Dijkstra gaat over de vraag waar de grenzen van die rechterlijke uitingsvrijheid liggen. Zij benadert deze vraag vanuit verschillende invalshoeken en dat maakt haar dissertatie zo interessant. Ze beantwoordt de vraag zowel vanuit het perspectief van het positieve recht, als vanuit het perspectief van de sociale praktijk van de Rechtspraak als vanuit ethisch gezichtspunt. Daar voegt ze dan tot slot nog het eigen perspectief van de rechter aan toe op een wel heel originele wijze. Om tot beter begrip van de ethiek te komen, schetst Dijkstra een fictief debat tussen drie rechters waarbij elk van de drie een specifiek rechtersbeeld belichaamt. Dijkstra laat deze drie rechters een aantal thema’s met elkaar bespreken die samenhangen met de rechterlijke uitingsvrijheid. Zij verheldert op deze wijze wat de verschillen en overeenkomsten tussen ethische…