Eigenbouwer, wanneer ben je dat?

Bij een keten van hoofdaannemer, aannemer(s) en onderaannemer(s) kan de gehele keten aansprakelijk worden gesteld voor de verschuldigde loonheffingen ter zake van het uitgevoerde werk. De opdrachtgever ontspringt doorgaans de dans. De ketenaansprakelijkheid raakt hem niet. Tenzij hij kan worden aangemerkt als een ‘eigenbouwer’.

In de ketenaansprakelijkheid neemt het begrip ‘eigenbouwer’ een bijzondere plaats in. Immers, onder omstandigheden wordt een opdrachtgever gelijk gesteld met een aannemer en kan uit dien hoofde aansprakelijk worden gesteld voor de niet betaalde loonheffingen van de onderaannemer.

Een eigenbouwer is een ondernemer/onderneming die zonder daartoe van een opdrachtgever opdracht te hebben gekregen buiten dienstbetrekking in de normale be-drijfsuitoefening van zijn bedrijf een werk van stoffelijke aard uitvoert (art. 35 lid 3 b IW 1990).

In de parlementaire geschiedenis is aangegeven dat het begrip ‘eigenbouwer’ ruim moet worden uitgelegd. Ook in de jurisprudentie wordt dit gedaan. In de Memorie van toelichting bij het wetsvoorstel Ketenaansprakelijkheid is destijds aangegeven dat voor de eigenbouwer kenmerkend is, ‘dat het uitvoeren van het werk tot zijn normale bedrijfsuitoefening behoort. Ook al zou de eigenbouwer het werk geheel door een ander laten uitvoeren, het blijft tot zijn normale bedrijfsuitoefening behoren dat werk uit te voeren.’ Ook als de eigenbouwer het werk in zijn geheel uit handen geeft, wordt hij daarmee nog geen opdrachtgever.

Er kan ook sprake zijn van eigenbouwerschap in het geval van het herstellen, vervaardigen of onderhouden van bedrijfsmiddelen. Voorwaarde is dat dit dan geschiedt binnen het kader van de normale bedrijfsuitoefening. Met andere woorden: het vervaardigen van de eigen bedrijfsmiddelen moet voor het betrokken bedrijf…