Over het graf heen: fideï-commissaire making of tweetrapsmaking

Met de fideï-commissaire making kan de erflater ingrijpen in de erfopvolging van zijn eigen nalatenschap, maar ook in die van zijn erfgenamen. Hij kan door toepassing van de fideï-commissaire making een door hem niet-gewenste doorvererving voorkomen, terwijl daarnaast (aanzienlijke) besparingen van successierecht te behalen zijn. Het is een veelbesproken en fraai planningsinstrument voor de (creatieve) estate planner.

De fideï-commissaire making - ook wel making over de hand genoemd - is in het huidige erfrecht een onderdeel van de voorwaardelijke makingen en is een toepassing van de voorwaardelijke makingen. Het betreft steeds een combinatie van aaneensluitende voorwaardelijke makingen, namelijk een onder ontbindende voorwaarde(n) en een onder opschortende voorwaarde(n) (art. 4:141 BW). De erflater roept twee (of meer) personen achtereenvolgens tot hetzelfde erfdeel (erfstelling) of dezelfde goederen (legaat). De fideï-commissaire makingen worden geregeld in art. 4:56 en 4:137 tot en met 141 BW.

De erflater wordt door deze rechtsfiguur in staat gesteld min of meer over zijn graf heen te regeren. Door hem niet-gewenste doorvererving van zijn vermogen (wellicht het familievermogen) kan hij door toepassing van de fideï-commissaire making voorkomen, terwijl daarnaast (aanzienlijke) besparingen van successierecht te behalen zijn. Voor de estate planner een fraai planningsinstrument.

Bij de bescherming van het (familie)vermogen kan gedacht worden aan gevallen van echtscheiding - de tweetrapsmaking voorkomt dat vermogen via de gemeenschappelijke kinderen vererft aan de ex-echtgenoot - maar ook aan het realiseren van de in de praktijk regelmatig voorkomende wens…