Bitaraf e.a. tegen de Staat of het einde van de Sanctieregeling Iran Rechtbank Den Haag, vonnis van 3 februari 2010, 334949/HA ZA 09-1192, LJN BL1862
Ashley Terlouw 1
Introductie
Met een compact vonnis heeft de Rechtbank Den Haag de Sanctieregeling Iran van tafel geveegd. Een zo algemeen onderscheid naar nationaliteit is geen geoorloofd middel om proliferatiegevoelige nucleaire activiteiten door Iran door kennisoverdracht te verhinderen.
Het gebeurt niet vaak dat de civiele rechter een algemeen verbindend voorschrift, zoals in casu de onderhavige ministeriële regeling, onverbindend verklaart, laat staan op grond van verboden onderscheid naar nationaliteit. Civiele kamers hebben bovendien zelden zo weinig woorden nodig en treden vrijwel nooit, zoals in deze uitspraak, buiten de grondslag van het geding. De advocaat had namelijk niet om onverbindendverklaring verzocht en evenmin om uitvoerbaarheid bij voorraad.
Op 23 juni 2008 heeft de minister van Buitenlandse Zaken (BuZa) Verhagen in overeenstemming met de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Plasterk een ministeriële regeling vastgesteld die Iraniërs de toegang verbood tot vijf locaties op het gebied van de kernfysica2 en negen onderdelen van studierichtingen in de techniek en natuurkunde.3 Op grond van deze Sanctieregeling Iran maakten universiteiten en nucleaire instellingen als zij dit 'kennisembargo' zouden overtreden, zich schuldig aan een delict in de zin van de Wet economische delicten en konden zij strafrechtelijk worden vervolgd.4
Het verbod betrof niet alleen buitenlanders maar ook Nederlanders die naast de Nederlandse de Iraanse nationaliteit hebben. Het besluit kende een ontheffingsmogelijkheid, maar alleen met betrekking tot de studierichtingen, niet voor toegang tot de aangewezen locaties.5
In januari 2008 hebben Iraanse studenten en wetenschappers zich verenigd in de actiegroep Iraanse studenten.6 De actiegroep verzette zich tegen de Sanctieregeling omdat zij deze discriminerend vond voor alle studenten van Iraanse afkomst in Nederland…