Halsstarrige standpunten

Dit keer in deze rubriek aandacht voor een concrete vaardigheid die tot doel heeft effectief te kunnen interveniëren bij halsstarrige standpunten. Het betreft een verdieping van de vaardigheid die bekend is als 'het pellen van de ui', ten onrechte ook wel aangeduid als 'het schillen van de ui'. Het meest juist is om te spreken van het pellen van de schillen van de ui; ik sta zowel stil bij de schillen – de gelaagdheid die onder een halsstarrig standpunt schuilgaat – als bij het pellen – de concrete interventies. Tot slot laat ik een extra dimensie zien die verklaart wat de verborgen kracht is van het geheel van deze techniek.

Wellicht herkenbaar: je hebt al linksom en rechtsom doorgevraagd, samengevat, geprobeerd het in breder verband te plaatsen, gekeken naar wat wél werkt, schaalvragen gesteld en zo meer, maar er gebeurt weinig anders dan het halsstarrig herhalen van het standpunt. Bijvoorbeeld: 'Recht is recht!', 'ik moet mijn eigen functie terug!', 'dat is het bedrag dat ik moet hebben voor mijn aandelen!', 'dat illegaal gebouwde huis moet gewoon gesloopt worden'. ¹
Niet voor niets kent de zegswijze 'halsstarrig' de metafoor van de starre hals: kost wat kost moet het hoofd in stelling gebracht blijven, onbeweeglijk, fier overeind; in een streven de rationele controle te behouden, omdat daaronder een waarde schuilgaat die voor betrokkene essentieel is en zorgvuldig behoed wordt voor aantasting. Dikwijls komt die vasthoudendheid voort uit een ervaring waarbij al concreet sprake is geweest van inbreuk op die grondwaarde. Dat bleek een onaangename ervaring; herhaling moet vermeden worden. Om daar niet opnieuw mee geconfronteerd te…