JW 2017/39, Reclame Code Commissie 11-04-2017, , n.v.t.
Inhoudsindicatie
Voedingssupplementen, Digitale uitingen, TestimonialsSamenvatting
Een drietal klachten is ingediend over digitale reclame-uitingen voor Rain Soul, Rain Core en/of Rain Form producten. Het betreft klachten over verschillende sites waarbij gebruik is gemaakt van niet toegelaten (medische) claims of onjuiste voedingsclaims, deels in de vorm van testimonials. Deels zijn de uitingen niet afkomstig van adverteerder zelf maar deze is wel medeverantwoordelijk (en aanvaardt dit ook). De klachten worden toegewezen behalve de klacht dat dit soort uitingen hard, agressief of opdringerig zouden zijn.
Uitspraak
De klachten en de reclame-uitingen
Klaagster klaagt drie keer over uitingen voor de producten (Rain) Core, (Rain) Soul en/of (Rain) form, producten van voedingssupplementen leverancier Rain International, een Amerikaans bedrijf met (verkoop) kantoren in diverse Aziatische en Europese landen. In Nederland zou Rain International BV ook een gevestigd en geregistreerd bedrijf zijn. De supplementen zijn samengesteld op basis van Aloe Vera, tarwegraszaad en andere zaden, chlorella en chloropyllin en zouden daarenboven een krachtige bron van vitaminen, mineralen, voedingsvezel en eiwit zijn.
Het gaat in alle drie gevallen om digitale uitingen maar in twee daarvan gaat het om Nederlandstalige sites1 terwijl in het derde geval het om een Nederlandstalige pagina op een Engelstalige site2 gaat waarop voor de verkoop wordt doorverwezen naar de twee eerdergenoemde Nederlandstalige sites.
Op de site van agebodyskin geeft een ex-kankerpatiënte een testimonial dat Soul en Core haar zou hebben geholpen bij het fit voelen en het minder grijs worden van haar haar. (Ex) kankerpatiënten zouden er baat bij hebben, maar eigenlijk iedereen die zich fit wil voelen. Of dit allemaal echt zo is, valt nergens te achterhalen maar de testimonialgeefster heeft op basis van haar ervaringen besloten partner te worden van Rain. Naar haar zeggen om overzichtelijke, transparante en heldere informatie te verstrekken voor een beter en vitaler leven (en om de producten te verkopen).
Op de site van soulcoresupplementen gaat het niet alleen om kanker maar om het detoxen van de lever bij lymepatiënten en diabetici, lijders aan huidaandoeningen, vermoeidheid en migraine. De vorm is dezelfde: een uitgebreid testimonial van iemand die zonder enige bewijsvoering (een gesprek met een willekeurige Amerikaanse arts telt echt niet als degelijke bewijsvoering) bepaalde producten aanprijst die als een soort wonderpil zouden werken bij allerlei aandoeningen.
De derde site is grotendeels Engelstalig en lijkt bestemd te zijn voor andere markten dan de Nederlandse. Op de site staan, behalve een verwijzing naar de twee eerdergenoemde Nederlandse sites, diverse gezondheidsclaims en ook nog een voedingsclaim.
Klaagster maakt in alle drie gevallen bezwaar tegen het aanprijzen van producten ‘over de rug van kankerpatiënten’ heen. Producten die voornamelijk bestaan uit water, rietsuiker en een paar zaden gaan echt niet ervoor zorgen dat deze mensen zich beter voelen. Zij vestigt vooral de aandacht op de rol die de producten zouden spelen bij het herstellen van chemokuren en vermeldt daarbij diverse van de gebruikte, al dan niet medische, claims.
Het verweer
Rain International verweert zich door erop te wijzen dat de twee Nederlandstalige websites afkomstig zijn van zelfstandige distribiteurs die websites hebben opgezet in strijd met het bedrijfsbeleid van Rain. Rain werkt inmiddels samen met die distributeurs om de websites compliant te maken. Rain vindt het verder lastig dat klaagster in de meeste gevallen niet specificeert om welke claims het precies gaat, behalve die specifiek het product Core betreffen. Adverteerder stelt dat voor zover de klacht betrekking heeft op testimonials of op claims op een website die specifiek op Nederland is gericht en waarmee zou kunnen worden gesuggereerd dat de producten gunstige eigenschappen hebben specifiek voor kankerpatiënten, dan zijn deze inmiddels verwijderd en zullen ook niet meer gebruikt worden.
Voor wat betreft de samenstelling en de effecten van bepaalde zaden lijkt klaagster te betogen dat het in het algemeen niet zou zijn toegestaan gezondheidsclaims voor kruidenpreparaten te gebruiken. Adverteerder wijst erop dat als een aanvraag voor een goedkeuring van een gezondheidsclaim door de Europese voedselautoriteit EFSA wordt aangehouden, de claim toelaatbaar is als deze in de zogenoemde indicatieve lijst van de KAG opgenomen is. De concentraties van de nutriënten worden altijd op de etiketten van de producten gespecificeerd zoals wettelijk voorgeschreven. Adverteerder zal zijn eigen websites kritisch controleren hierop.
Voor wat betreft de ‘testimonial’ sites, stelt een van hen dat het gaat om het persoonlijke verhaal en de beleving van de adverteerder. Er staan geen onjuistheden in en op de website wordt duidelijk gemaakt dat het geen medicijnen betreft. Bij de ander stelt de beheerder natuurgeneeskundige te zijn en enthousiast te zijn over de producten. Adverteerder richt zich niet op mensen met kanker. De adverteerder heeft de website under construction gezet om tegemoet te komen aan de klacht en te kunnen voldoen aan de reclamecode.
Reactie van klaagster en reactie van adverteerders
Klaagster stelt dat, zowel op de site soulcoresupplementen als die van myrainlife, reclame wordt gemaakt voor producten die zo weinig inhoudsstoffen hebben dat ze geen gezondheidsresultaat kunnen opleveren. Verder vindt ze dat gebruik wordt gemaakt van harde, agressieve en opdringerige marketingtechnieken. Bij agebodyskin komt er niet meteen een reactie van klaagster maar indien deze er wel zou zijn geweest, is het aannemelijk dat deze een vergelijkbare strekking zou hebben.
Rain International handhaaft zijn standpunt voor zover het soulcoresupplementen betreft. Voor wat betreft de eigen website myrainlife heeft hij nog enkele zaken toe te voegen in reactie op de reactie van klaagster. Rain vindt dat klaagster niet ontvankelijk moet worden verklaard omdat ze niet duidelijk maakt wat zij dan als een ‘te lage hoeveelheid’ inhoudsstoffen ziet en om welke producten en claims de klacht betrekking heeft. Verder verzoekt adverteerder de nieuwe verwijten over agressieve, opdringerige verkooptechnieken buiten beschouwing te laten. Die vormden geen onderdeel van de oorspronkelijke klacht.
Het standpunt van de Keuringsraad KOAG/KAG
Zoals te doen gebruikelijk bij klachten over gezondheidsproducten en (medische) claims wordt de KOAG/KAG om zijn opinie gevraagd. Alle deze uitingen blijken onder de competentie van de KOAG/KAG te vallen, maar in geen van de gevallen is er om een toelatingsnummer gevraagd. Één van de sites is under construction, dus kan niet geoordeeld worden of er wel of niet een toelatingsnummer zou zijn toegekend als deze wel zou zijn voorgelegd. Bij de andere sites constateert de KOAG/KAG dat hij geen toelatingsnummers zou hebben toegekend als hij de websites ter beoordeling voorgelegd zou hebben gekregen. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van verschillende niet toegelaten medische claims en voorts van gezondheidsclaims waarvan niet duidelijk is of deze wel toegelaten zijn.
Het oordeel van de voorzitter
De facto betreft het klachten in een lijn waarover al eerder uitspraken zijn gedaan. Zij worden om die reden dan ook alle drie door de voorzitter afgehandeld en niet door de volledige Commissie.
Als eerste stelt de voorzitter zich te beperken tot de claims waarover wordt geklaagd, of deze nu in de vorm van een testimonial tot uitdrukking worden gebracht of expliciet als claim staan vermeld. (Bewoordingen van) claims die inmiddels zijn veranderd of vertaald worden niet beoordeeld.
Vaststaat, en ook de KOAG/KAG wijst daarop, dat er verboden medische claims worden gebruikt. Dit leidt ertoe dat de producten volgens het aandieningscriterium van artikel 1 aanhef onder b Geneesmiddelenwet als geneesmiddelen moeten worden gekwalificeerd. Er is echter geen handelsvergunning voor deze ‘geneesmiddelen’ verleend. Deze uitingen zijn daarom alle in strijd met het ver bod van artikel 84 lid 1 Geneesmiddelenwet en daardoor in strijd met artikel 2 NRC en ook in strijd met artikel 4 Code Publieksreclame voor Geneesmiddelen.
Er wordt gebruik gemaakt van beweringen/mededelingen over algemene, niet specifieke voordelen voor de gezondheid in alle teksten op de verschillende sites. Deze zijn volgens artikel 10, lid 3 van de Claimsverordening3 toegelaten mits deze vergezeld gaan van een specifieke gezondheidsclaim uit de lijsten van toegestane specifieke gezondheidsclaims.
Verder worden er specifieke gezondheidsclaims gebruikt. Deze moeten elk afzonderlijk als een gezondheidsclaim in de zin van de Claimsverordening worden beschouw. Kunnen deze wellicht als onderbouwing dienen van de algemene beweringen? Geen van de adverteerders heeft deze individuele claims onderbouwd. Vele van de gebruikte claims staan on hold. Met andere woorden, zij vallen onder een overgangsregeling van de Claimsverordening.
Onduidelijk is of de expliciet genoemde claims wel of niet on hold staan. Zo nee, dan zijn ze niet toegelaten, zo ja, dan mogen ze worden gebruikt, maar mag evenmin gezegd worden dat ze toegelaten zijn. Ze kunnen dan ook niet worden beschouwd als een geldige gezondheidsclaim om een meer algemene gezondheidsclaim te onderbouwen. Ook hierom is er sprake van strijdigheid met artikel 2 NRC.
Op de website myrainlife staat daarenboven de voedingsclaim “bron van vitaminen, mineralen, voedingsvezel en eiwit”. Nergens is gebleken dat aan de voorwaarden van deze claim is voldaan.4 Het gebruik van deze claim is dan ook verboden. Idem strijdigheid met artikel 2 NRC.
De voorzitter vindt dat er geen sprake is van harde, agressieve of opdringerige verkooptechnieken.
De (eind) beslissing
De Commissie wijst de klachten integraal toe op het punt na van de harde, agressieve en opdringerige verkooptechnieken. Alle adverteerders wordt aanbevolen niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
NOOT REDACTIE
Een van de nadelen van de wijze van toetsing van de Reclame Code Commissie is dat een klacht kan worden toegewezen over één uiting en dat deze wordt aangepast, maar dat andere uitingen over hetzelfde product gewoon in de lucht kunnen blijven. Deze klaagster heeft – heel slim – meteen meerdere klachten ingediend over dezelfde producten waarvoor in verschillende uitingen reclame wordt gemaakt. Dat het daarom lijkt alsof het precies dezelfde klacht is, is dan ook niet verwonderlijk. Daarmee worden echter wel meteen alle uitingen aangepakt en dat lijkt ons een goede zaak.
Heel bewust is de redactie niet in gegaan op alle niet toegelaten claims; belangrijk is dat er sprake was van verboden medische claims, niet toegelaten gezondheidsclaims, niet goed onderbouwde algemene linken tussen producten en de gezondheid, een verboden voedingsclaim en dat een testimonial – zeker als er ook nog sprake is van een direct verkoopdoel door degene die het testimonial uitspreekt – een reclame-uiting is. Een dergelijk testimonial op de site van Rain International zou echter ook als reclame worden beschouwd. Opvallend is dat – in tegenstelling tot eerdere uitspraken waarbij bijvoorbeeld een drogist zich niet verantwoordelijk achtte voor de inhoud van een uiting in een door diezelfde drogist uitgebracht blaadje – Rain International weliswaar wijst op het feit dat twee van de websites niet zijn eigendom zijn, zich niet aan de verantwoordelijkheid voor de inhoud van die site onttrekt, maar deze eenvoudig accepteert en zelfs al stappen heeft gezet om deze te verbeteren. Dat er daarnaast nog veel op de reclame is aan te merken, is een ander verhaal.
Tot slot biedt de uitspraak nieuwe inzichten in wat als opdringerige verkooptechnieken worden beschouwd. Een testimonial is dat in ieder geval niet, zelfs niet als er naar ziekten als kanker en diabetes wordt verwezen. Het moge duidelijk zijn dat er bij geen van deze testimonials, medische claims of niet, werd beweerd dat de producten kanker zouden genezen.
Voetnoten
Instantie | Voorzitter Reclame Code Commissie |
---|---|
Datum uitspraak | 11-04-2017 |
Publicatie | JW 2017/39 (Sdu Jurisprudentie Warenwet), aflevering 5, 2017 |
Zaaknummer | n.v.t. |
Rechtsgebied | Ondernemingsrecht, Overig |
Rubriek | Voedings- en gezondheidsclaims |
Rechters |
|
Partijen | |
Regelgeving |
|