Kan opstalrecht worden gevestigd door erfpachter of appartementseigenaar? (1999.07.2060)

Met uitzondering van Kleyn en Pleysier voor wat betreft de erfpachter en Van Velten ten aanzien van de appartementseigenaar, is goederenrechtelijk Nederland van mening dat alleen de eigenaar, en bij appartementensplitsing alle eigenaren gezamenlijk, een opstalrecht kunnen vestigen. De moderne bouwpraktijk heeft behoefte aan een soepeler standpunt. Schrijver doet een poging om na te gaan of ons rechtssysteem aanknopingspunten geeft voor een soepeler standpunt. Daarvoor zet hij de dogmatische bezwaren op een rij evenals de systematiek van Boek 5 BW. In de recente literatuur wordt het nemo-plus-juris-beginsel als een groter obstakel gezien voor de vestiging van een opstalrecht door een erfpachter of een appartementseigenaar dan het stapelverbod van Boek 5 BW. Heyman concludeert dat er geen dogmatische reden is om aan te nemen dat horizontale splitsing niet evenzeer mogelijk zou zijn op het niveau van de beperkte genotsrechten of mede-eigendom, met als resultaat dat de opstaller in die gevallen een beperkt recht respectievelijk mede-eigendom van de opstallen verwerft. Hij pleit ervoor om het stapelverbod van Boek 5 BW alsook het eigendomsvereiste bij opstal te relativeren.

H.W. Heyman

WPNR 1999/6342 blz. 52