Marokkaanse erflaters

Er zullen maar weinig notarissen zijn in Nederland die nooit betrokken zijn geraakt bij de afwikkeling van de nalatenschap van een hier te lande overleden erflater met Marokkaanse nationaliteit. Het probleem waar de notaris zich dan voor ziet gesteld, is dat de vererving op grond van de nog steeds geldende hoofdregel van het Nederlandse internationaal erfrecht dient te geschieden volgens de nationale wet van de erflater. Uitgangspunt is mitsdien dat de Marokkaanse erfwet moet worden gehanteerd.

De vererving naar Marokkaans recht is geregeld in de artikelen 230-269 van de Mudawwanah (het Marokkaanse Wetboek inzake personen-, familie- en erfrecht). Een vertaling in het Nederlands van dit wetboek is in 1989 verschenen bij Ars Aequi Libri.

Het ab intestaat erfrecht van Marokko dat in deze artikelen wordt beschreven, blijkt uiterst ingewikkeld te zijn. Tot in zeer verre graad zijn familieleden van de erflater gerechtigd in de nalatenschap waarbij de breukdelen maar zelden met beslistheid zijn vast te stellen. Opmerkelijk is bovendien dat vrouwelijke erfgenamen anders en minder worden behandeld dan mannelijke erfgenamen en dat er een algemene uitsluiting geldt voor erfgenamen die niet de Islam belijden.

Het gevolg van de ingewikkelde regels voor de vererving is dat een Nederlandse notaris een verdeling naar Marokkaans recht wel nooit tot een goed einde zal brengen.

Dit roept de vraag op of wellicht van de toepassing van Marokkaans recht kan worden afgeweken. Dit is onder drie omstandigheden denkbaar.

Op de eerste plaats indien sprake is van een testamentaire rechtskeuze voor ander recht dan Marokkaans erfrecht; ten tweede in geval de erflater, kort gezegd, vervreemd is van zijn oorspronkelijke Marokkaanse nationaliteit en op de derde plaats in geval toepassing van…